مدل های مدیریت دانش - مدل لاوسن

مدل مدیریت دانش لاوسن
عمده‌ترین مطالعه در زمینه رابطه ابعاد مختلف فرهنگی و مدیریت دانش به مطالعه لاوسن (2003) برمی‌گردد. مقیاس لاوسن در زمینه ارتباط مدیریت دانش با نوع فرهنگ حاکم برسازمان تنظیم شده است. براساس دیدگاه لاوسن مدیریت دانش شش بعد دارد:
1- خلق دانش (دانش آفرینی)

2- جذب دانش

3- سازماندهی دانش

4- ذخیره دانش

5- انتشار دانش

6- بکارگیری دانش

لاوسن چهار نوع فرهنگ را نیز متناسب با این ابعاد معرفی کرده است. لاوسن از طبقه‌بندی فرهنگ، کویین و کامرون استفاده کرده است. در واقع کویین و کامرون (1999) در چارچوب ارزش‌های رقابتی خود چهار نوع فرهنگ را شناسایی کرده‌اند:

1. فرهنگ گروهی

2. فرهنگ ویژه‌سالاری

3. فرهنگ بازاری

4. فرهنگ سلسله‌مراتبی

لاوسن از این چهار طبقه فرهنگی استفاده کرده است.

مدل های مدیریت دانش - مدل هیسیگ

مدل هیسیگ (2000) برای مدیریت دانش از چهار فرایند زیر تشکیل شده است:

- خلق کن :این امر به توانایی یادگیری و ارتباط بر می‌گردد. توسعه این قابلیت، تجربه تسهیم دانش، ایجاد ارتباط بین ایده‌ها و ساختن ارتباط‌های متقاطع با دیگر موضوعات، از این اهمیت کلیدی برخوردار است.

- ذخیره کن: به عنوان دومین عنصر مورد نیاز مدیریت دانش است که از طریق آن، قابلیت ذخیره سازمان یافته‌ای که امکان جستجوی سریع اطلاعات، دسترسی به اطلاعات برای کارمندان دیگر و تسهیم موثر دانش فراهم می‌شود، به وجود می‌آید در این سامانه باید، دانش‌های لازم به آسانی برای استفاده همگان ذخیره شود.

- نشرکن: این فرایند به توسعه یک روح جمعی که در آن افراد به عنوان همکاران در جهت دنبال کردن اهداف مشترک، احساس پیوستگی به هم داشته و در فعالیت هایشان به یکدیگر وابسته اند،کمک می‌کند.

- به کار ببر: چهارمین فرایند، از این ایده آغاز می‌شود که ایجاد دانش، بیشتر توسط کاربرد عینی دانش جدید میسر است، این عنصر، دایره فرایند مرکزی مدیریت دانش متحد را تکمیل می‌کند.

استراتژی های مدیریت دانش

استراتژی مدیریت دانش در هر سازمان با توجه به تمرکز آن بر نوآوری یا کارایی در سازمان متفاوت خواهد بود و به ساختار های متفاوتی نیاز است. بطور کلی می توان دو نوع استراتژی مدیریت دانش در سازمان ها تعریف کرد:

1- استراتژی صریح سازی:

در این استراتژی هدف، افزایش کارایی در سازمان و تمرکز بر فرآیندها می باشد.

2- استراتژی شخصی سازی:

این استراتژی، نوآوری و تمرکز بر افراد حاضر در سازمان را دنبال می کند.

انتخاب و اجرای موفق یک استراتژی صحیح به ساختار سازمان و عوامل متعدد دیگری از جمله میزان انعطاف در اجزای ساختاری، نحوه تقسیم و تفویض وظایف، شیوه های کنترل و نظارت، شیوه های آموزش و میزان بکارگیری فناوری اطلاعات در سازمان بستگی دارد.

تفاوت های مدیریت دانش و مدیریت اطلاعات

در اغلب موارد مدیریت دانش و مدیریت اطلاعات، به جای یکدیگر استفاده می شوند اما این دو موضوع با یکدیگر تفاوت دارند. بخصوص زمانی که با داده های حجیم مواجه باشیم این تفاوت ها بیشتر خود را نشان می دهند اما بطور کلی میتوان گفت:
1- تمرکز مدیریت اطلاعات بر تبدیل داده ها به اطلاعات است اما مدیریت دانش به تولید دانش از اطلاعات و ایجاد خرد توجه دارد.
2- مدیریت اطلاعات بیشتر در مورد مقدارها صحبت می کند اما مدیریت دانش درباره چگونگی، چرایی و چه کسی می باشد.
3- مدیریت اطلاعات با آمار و داده های ساخت یافته و ساخت نیافته سر و کار دارد اما مدیریت دانش با دانش آشکار و پنهان مواجه است.
4- هدف مدیریت اطلاعات سازماندهی، تحلیل و بازیابی اطلاعات است اما مدیریت دانش به اندوخته های ذهنی افراد و فرآیندهای استخراج و انتشار آن ها می پردازد.
این تفاوت ها بیشتر به ماهیت اطلاعات و دانش برمی گردد. آنچه مسلم است اینکه مدیریت اطلاعات زیرساخت استقرار مدیریت دانش در سازمان ها می باشد.

مدیریت اطلاعات

مدیریت اطلاعات جمع آوری و سازماندهی اطلاعات از منابع مختلف و ارائه به هنگام آن ها به افرادی است که به این اطلاعات نیاز دارند. مدیریت اطلاعات به چگونگی جمع آوری، کنترل ساختار اطلاعاتی، فرآیندهای پردازش و نحوه ارائه اطلاعات در سازمان می پردازد.

مدیریت اطلاعات بر سه موضوع تاکید دارد:

1- اطلاعات سازمان ارزشمند است زیرا برای تهیه و تولید آن ها هزینه می شود بنابراین لازم است اطلاعات جمع آوری و نگهداری شوند.

2- اشتراک گذاری اطلاعات در سازمان با رعایت سطح محرمانگی به افزایش بهره وری و ارتقاء دانش کارکنان می انجامد.

3- سازماندهی اطلاعات برای دسترسی پذیری بهتر، افزایش سرعت تصمیم گیری و فراهم شدن زمینه تولید دانش ضروری است.

دومین گردهمایی فناوری اطلاعات قم

دومین گردهمایی اساتید دانشگاه، مدیران و کارشناسان فناوری اطلاعات قم روز چهارشنبه 5خرداد 1395 در پردیس فارابی دانشگاه تهران (واقع در قم) برگزار شد.

موضوع این گردهمایی "روندهای نوین در فناوری اطلاعات " بود و جناب آقای دکتر دوائی، معاونت فناوری و نوآوری وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات، جناب آقای دکتر سیدموسوی، مشاور مدیرعامل همراه اول در بخش عمومی سخنرانی نمودند. سخنرانی علمی این گردهمایی نیز توسط آقای مهندس سیدمرتضی خالقی، مدیر واحد تحقیق و توسعه شرکت کارانس انجام شد.

پس از این گردهمایی کارگاه های تخصصی با موضوعات مدیریت منابع انسانی متخصص در زمینه فناوری اطلاعات، شبکه، امنیت و نرم افزار برگزار گردید و اساتید گرانقدری همچون دکتر محمد حبیبی(عضو هیئت مدیره سازمان مدیریت صنعتی قم)، دکتر امین حکیم (عضو هیئت علمی دانشگاه تهران) و خانم مهندس محمودآبادی (سرممیز و مدرس IMQ ایتالیا) در این کارگاه ها تدریس داشتند.

اطلاعات بیشتر در سایت کانون فناوری اطلاعات قم به آدرس http://qita.ir در دسترس می باشد.

تعریفی دیگر از مدیریت دانش

صاحب نظران تعاریف گوناگونی از مدیریت دانش ارائه کرده اند که همگی بر ارزش دانش موجود در سازمان و لزوم بهره مندی از آن به عنوان یک سرمایه ارزشمند تاکید شده است اما وجه اشتراک تمامی این تعریف ها چنین است:

ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺩﺍﻧﺶ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪی ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑـﻪ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ، ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪهی، ﺗﻮﺯﻳﻊ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺩﺍﻧﺶ ﻭ ﺗﺠﺮﺑـﻪ در سازمان پیاده سازی می شود و هدف آن افزایش مزیت رقابتی سازمان است. در این فرایند دانش آشکار در سازمان جاری شده و راهکارهایی برای تبدیل دانش ضمنی به دانش آشکار تعریف می شود.

فرآیند مدیریت دانش به یکپارچه نمودن ساختارها، به کنترل درآوردن مدارک و مستندات و دسته بندی آن ها توجه دارد تا از این طریق سازمان بتواند دانش موجود را استخراج کرده و دانش جدید تولید نماید. بنابراین ارزش آفرینی مدیریت دانش به دو صورت انجام می گیرد:

1- در دسترس قرار گرفتن اطلاعات مورد نیاز کارکنان در لحظه نیاز و متعاقب آن افزایش سرعت و کیفیت عملکرد آنان

2- تولید دانش و افزایش قدرت سازمان در فضای رقابت

سایت اطلاع رسانی صباپیامک

به یاری پروردگار و همزمان با اعیاد شعبانیه نسخه جدید سایت اطلاع رسانی صباپیامک در نشانی http://sabapayamak.com قرار گرفت. در سایت جدید، نحوه ارائه اطلاعات در مورد سرویس های صباپیامک بهبود یافته و ثبت سفارش به روش ساده تری قابل انجام است. این تغییرات با هدف ارتقای کیفیت اطلاع رسانی به مشترکین سامانه صباپیامک و ریسلرهای خدمات پیام کوتاه شرکت صورت گرفته و امیدواریم مورد قبول مشترکین نیز قرار گیرد.

هزینه فرصت زمانی

هزینه فرصت یک مفهوم اقتصادی است که بر هزینه های ناشی از انتخاب ها و مدیریت منابع محدود در مقابل خواسته ها و نیازهای نامحدود اشاره می کند. در مورد منابع همواره محدودیت وجود دارد و اگر منبعی کمیاب باشد هزینه فرصت اهمیت دوچندان پیدا می کند.

از دیدگاه مدیریت سازمانی، کارکنان و به طور خاص زمانی که نیروها در اختیار سازمان هستند، سرمایه ارزشمندی است که محدودیت دارد و کمیاب محسوب می شود. مباحث مدیریت زمان و بهره وری نیز به همین جهت مطرح شده و گسترش یافته اند اما میخواهیم از دید هزینه فرصت به این موضوع بپردازیم. 

به جرات می توان گفت مهمترین هزینه فرصت از دست رفته یک سازمان، وقت کارکنانی است که برای انجام وظایف خود مجبور به دوباره کاری یا صرف زمان برای بدست آوردن اطلاعاتی هستند که توسط دیگر کارکنان ایجاد شده اند اما به راحتی قابل دسترسی نیستند. مقدار این هزینه به انتخاب های مدیران در تعیین رویه ها، تامین زیرساخت های فناوری اطلاعات و به طور ویژه به نرم افزارهای مدیریت اسناد، مخزن اسناد و جستجوپذیر کردن اطلاعات درون سازمان بستگی دارد. در همین رابطه مفهومی به نام "یافت پذیری" مطرح می شود که به فرآیندهای تسهیل دسترسی کارکنان به اطلاعات و اشتراک گذاری دانش موجود در سازمان اشاره دارد و در آینده به آن خواهیم پرداخت.

انواع دانش سازمانی

دانش سازمانی

در کنار دسته بندی دانش به دانش آشکار و ضمنی، بر اساس دانش ارائه محصولات و خدمات نیز می توان دانش سازمانی را دسته بندی کرد. این دانش است که متضمن بقا و دوام سازمان در عرصه رقابت می باشد. همانطور که می دانید دانش سازمان از دانش کارکنان آن شکل می گیرد. دانشی که محدود به افراد باشد «دانش شخصی» نامیده می شود و دانشی که در فرآیندها، قوانین، سیستم های کاری و ... وجود دارد «دانش گروهی» است. از این دیدگاه انواع دانش در سازمان عبارتند از:

دانش محصول:

شامل دانش طراحی، ساخت، تولید، کاربرد و کارکرد محصول است. در طول زمان و متناسب با شرایط بازار تغییر در محصول اجتناب ناپذیر است، این تغییرات نیز جزئی از دانش محصول هستند.

دانش متخصصان:

دانش کارکنان سازمان که زیربنای شکل گیری محصولات و خدمات می باشد. در مدیریت دانش بیشترین تمرکز روی استخراج، مستند سازی و قابل استفاده مجدد نمودن این نوع دانش می باشد.

دانش رهبری:

قوانین، رویه ها و ابزارهای مدیریت منابع انسانی برای هدایت سازمان در مسیر اهداف از پیش تعیین شده را شامل می شود. این دانش نزد مدیران بلندمرتبه سازمان است.

دانش محیطی:

این دانش شامل برداشت هایی است که از وقایع و شرایط بیرون سازمان وجود دارد. تحلیل های اقتصادی و جامعه شناختی از این جنس هستند.

دانش اجتماعی:

دانش سازمان از تصویری که در اذهان عمومی وجود دارد، دانش اجتماعی است. در کشورهای توسعه یافته برای بدست آوردن این دانش تلاش های گستره ای صورت می گیرد و نتایج آن در فعالیت های تبلیغاتی و برندینگ متبلور می شود.